Een goede ketensamenwerking in de bouw begint bij het ontwerp. In de eerste twee fases van de asset lifecycle - de initiatieffase en de voorlopig ontwerpfase - worden de fundamenten van de asset die gerealiseerd gaat worden vastgelegd. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het Programma van Eisen, afgekort PvE. Door het PvE goed in te vullen, kun je de relaties binnen de ketensamenwerking borgen en zorg je ervoor dat deze goed verloopt. In dit artikel lees je hier meer over.
In de eerste twee fases, de initiatieffase en de voorlopig ontwerpfase, wordt de basis gelegd van de nieuwe asset. Deze fases bepalen de rode draad voor de fases daarna én zetten de toon voor een goede ketensamenwerking. Het is dan ook belangrijk om in deze fases goed na te denken over wat er nodig is gedurende de hele asset lifecycle. Een extra reden om dit in de beginfases te doen, is dat hoe eerder in het proces, hoe gemakkelijker en goedkoper er wijzigingen doorgevoerd kunnen worden. Het PvE biedt een format om zaken vast te leggen.
De eerste fases omvatten de volgende processen:
Naast een PvE is het slim om in deze eerste fases al aan de slag te gaan met het BIM-model. Hiervoor zijn meerdere redenen. Zo kun je, als je in je ontwerp al de relatie legt naar je BIM-model, dit automatisch verifiëren om herstelkosten te voorkomen en tijdens het ontwerpen feedback geven op het overtreden van eisen.
In de initiatieffase kan BIM gebruikt worden om een digitale schets van een asset te maken en om, bij haalbaarheidsonderzoeken, data uit bestaande bronnen te koppelen en te analyseren. Daarnaast kan de bestaande situatie in kaart worden gebracht met behulp van BIM. Dit geeft al vroeg inzicht in de risico’s van een project. Het is belangrijk om in deze fase te zorgen dat de data voor analyses Actueel, Betrouwbaar en Compleet is (ABC). Houd in het Programma van Eisen rekening met de eisen voor BIM, zoals een ILS. Betrek de hele keten en zorg dat je hierin al de informatiebehoefte vastlegt voor de gehele asset levenscyclus. Denk ook al na over applicaties en wel of geen openBIM.
In de voorlopig ontwerpfase kan BIM zorgen voor een duidelijker visueel beeld. Het wordt voornamelijk gebruikt voor 3D-visualisatie. Hiermee krijgen bijvoorbeeld stakeholders, zoals gebruikers of omwonenden, een beter inzicht in wat er komen gaat en kan men feedback ophalen. Daarnaast kun je BIM ook gebruiken voor parametrisch ontwerpen, waardoor je geautomatiseerd vele ontwerp opties kun tonen. De applicatie waarmee het BIM-model gemodelleerd wordt, wordt veelal in de vervolgfase als referentie gebruikt. Zorg er daarom nu al voor dat er goede exports zijn naar openBIM-formaten. Geef daarnaast duidelijk aan op welk detailniveau het BIM-model gemodelleerd dient te worden.
Zoals gezegd kun je door het PvE goed in te vullen, de relaties binnen de ketensamenwerking borgen en ervoor zorgen dat de ketensamenwerking goed verloopt. Op deze kernpunten kun je met het Programma van Eisen de relaties borgen:
Wanneer deze integratie op een juiste wijze wordt vastgelegd, ontstaan er veel mogelijkheden om geautomatiseerd te controleren of het ontwerp voldoet aan de gestelde eisen. Vooral bij grote en complexe projecten kan dit veel toegevoegde waarde bieden, omdat alles op een gestructureerde wijze gecontroleerd wordt. Daarnaast maakt dit het ook mogelijk om sneller aanpassingen in het ontwerp door te voeren en direct te zien of nog voldaan wordt aan alle eisen.